راهکارهایی عملی وجود دارد که می‌توانید برای آموزش به کودک دارای معلولیت استفاده کنید.
آموزش دادن و کمک کردن به این کودکان در یادگیری مهارت‌ها اغلب به زمان و صبر بیشتری نیاز دارد، تا بتوانید به آنها یاد دهید که چگونه کارهای روزمره ی‌خود مانند لباس پوشیدن و مسواک زدن دندان‌هایشان را انجام دهند.همچنین برای آنها یادگیری مهارت‌های اجتماعی مانند به اشتراک گذاشتن وسایلشان و اجازه گرفتن می‌تواند دشوار باشد.
سه راهکار عملی برای آموزش مهارت‌های گوناگون به کودکان دارای معلولیت
آموزش با گفتن
مدل‌سازی: آموزش با نشان دادن
آموزش گام به گام
آموزش مهارت‌های گوناگون به کودکان دارای معلولیت می‌تواند بسیار سخت باشد و باید زمان زیادی صرف کنید. بنابراین، بهتر است قبل از شروع آموزش، در مورد آنچه از کودک می‌خواهید فکر کنید.
به عنوان مثال :
آیا کودک از نظر جسمی توانایی یادگیری مهارت را دارد؟
آیا او هماهنگی کافی دارد؟
آیا او قادر است بفهمد شما می‌خواهید چه کاری انجام دهد؟
پاسخ این سئوالات به شما کمک می‌کند که بفهمید آیا می‌توانید مهارت‌های خود را به کودک بیاموزید و یا کدام مهارت را می‌توانید آموزش دهید.
اگر بخواهید به طور هم زمان مهارت‌های زیادی را به کودک آموزش بدهید، ممکن است برای کودک گیج‌کننده باشد. سعی کنید همزمان با استفاده از استراتژی متناسب با شرایط خود، یک مهارت اصلی را بیاموزید.
آموزش به کودکان دارای معلولیت با بیان کردن
این نوع آموزش فقط با توضیح دادن اینکه از کودک می‌خواهید چه کاری انجام دهد یا چگونه کاری را انجام دهد پیش می‌رود.
همیشه دستورالعمل‌ها بهترین روش برای آموزش چگونگی انجام کارها به کودکان نیستند، و کودکان دارای معلولیت می‌توانند یادگیری از دستورالعمل‌ها را پرچالش بدانند.
این بدان معناست که هنگام تدریس با دستورالعمل، بهتر است برنامه‌ریزی انجام دهید. قبل از شروع آموزش مهارت جدید یه کودک یک برنامه ساده تهیه کنید. اگر این کار شامل چندین قسمت است، دستورالعمل‌های خود را به چند مرحله ساده تقسیم کنید. دقیقاً توضیح دهید که دوست دارید کودک چه کاری انجام دهد.
به عنوان مثال، نگویید، برای مدرسه آماده شو در عوض بگویید: دندان‌های خود را مسواک بزن و سپس برای رفتن به مدرسه لباس بپوش، سعی کنید با ۱ یا ۲ دستورالعمل خاص شروع کنید، و سپس مراحل بیشتری اضافه کنید.
اگر کودک در درک کلمات مشکل دارد، می‌توانید از پوستر یا تصاویر برای توضیح آنچه می‌خواهید او انجام دهد استفاده کنید.
اگر کودک می‌تواند تماس چشمی برقرار کند، او را تشویق کنید تا هنگام صحبت به شما نگاه کند.
برای صحبت کردن از زبانی که کودک می‌فهمد استفاده کنید.
جملات خود را کوتاه و ساده بیان کنید.
وقت کافی برای پاسخ دادن کودک در نظر بگیرید.
و سپس وقتی دستورالعمل شما را دنبال می‌کند، واکنش مثبت نشان بدهید.
بگویید کاری که او انجام داده درست است.
مراقب لحن صدای خود و واکنش‌هایی که نشان می‌دهید باشید به عنوان مثال، اگر شما از رفتار یا عملکرد کودکان معلول ناامید یا ناراحت هستید سعی کنید کودک متوجه نشود او ممکن است بیش از آنچه شما می‌گویید بر روی این علائم متمرکز شود.
وقتی کار تمام شد اگر کودک آن را درست انجام نداد، از دادن واکنش منفی زیاد خودداری کنید. در عوض، فقط به ۱ یا ۲ کاری که دفعه بعد می‌تواند متفاوت انجام دهد اشاره کنید. همانطور که کودک یاد می‌گیرد، دستورالعمل‌های کمتری را ارائه دهید یا حتی دستورالعمل‌ها را به طور کامل حذف کنید.
اگر یک کار برنامه‌ریزی شده به نتیجه نرسید، چند روز صبر کنید و دوباره امتحان کنید. دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است کودک از یک دستورالعمل پیروی نکند. ممکن است متوجه منظور شما نشود یا ممکن است هنگام یادگیری رفتار ناسازگار داشته باشد و با تمرین بهتر شود. یا شاید فقط دوست نداشته باشد آنچه را می‌پرسید انجام دهد.
مدل‌سازی: آموزش به کودکان دارای معلولیت با نشان دادن
کودکان با تماشای والدین و اطرافیان خود می‌آموزند که چه کاری انجام دهند.
به عنوان مثال، به جای اینکه به کودکان بگویید که چگونه اسباب بازی‌ها را جمع کنند، فنجان خود را بشویند یا به حیوان خانگی خود غذا دهند بیشتر به آنها نشان دهید.
همچنین می‌توانید با استفاده از مدل‌سازی به کودک خود نحوه تعامل با دیگران را بیاموزید
به عنوان مثال درخواست کمک از معلم یا معرفی خود به شخص دیگر
مدل‌سازی یک روش عالی برای آموزش مهارت‌هایی است که توضیح آنها در کلمات، مانند زبان بدن و تن صدا دشوار است. مدل‌سازی ممکن است به کودکانی که در برقراری ارتباط چشمی با شما مشکل دارند کمک کند به عنوان مثال، کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم و برخی از کودکان با معلولیت شدید مانند فلج مغزی.
مدل‌سازی به این معناست که کودکان می‌توانند اعمال و رفتار شما را هنگامی که به آنها نشان می‌دهید چه کاری انجام دهند تماشا کنند. قبل از اینکه کاری که می‌خواهید کودک یاد بگیرد را شروع کنید سعی کنید توجه او را جلب می‌کنید و مطمئن شوید که کودک به شما نگاه می‌کند.
ابتدا کودک خود را به تماشا وادار کنید و سپس به آرامی حرکت کنید تا بتواند به وضوح ببیند چه کاری انجام می‌دهید. اگر کودک شما در حالی که رو به روی شما است تلاش می‌کند کارهای شما را تقلید کند، بگذارید در کنار شما بنشیند یا هنگام تماشای از پشت، از شما تقلید کند.
اگر کار پیچیده است، کار را خراب کنید. با آسان‌ترین قسمت شروع کنید و به کودک فرصت دهید تا قبل از رفتن به قسمت بعدی، خودش تلاش کند. به قسمتهای مهم کاری که انجام می‌دهید اشاره کنید. نظرات خود را مثل بلند فکر کردن بیان کنید. به عنوان مثال، این کاملا درست نبود فکر می‌کنم دوباره آن را امتحان کنم.
وقتی کار تمام شد بعد از اینکه کودک شما را تماشا کرد، این فرصت را به او بدهید تا تمرین کند. در صورت نیاز به مشاهده مجدد مدل، آن را تکرار کنید. کودک را تشویق کنید. ممکن است کار سختی باشد که مهارت‌های جدیدی را به کودک معلول آموزش می‌دهید و احساس ناامیدی گاهی اوقات طبیعی است.
اما مهم این است که رفتاری را که نمی‌خواهید آموزش دهید الگوی خود قرار ندهید به عنوان مثال، وقتی کاری سخت است از آن دست می‌کشید، یا وقتی عصبانی هستید صدای خود را بلند می‌کنید.
آموزش گام به گام به کودکان دارای معلولیت
بعضی از کارها یا فعالیت‌ها پیچیده هستند یا باید به ترتیب انجام شوند. برای این موارد، می‌توانید کار را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید و هر بار یک قسمت را به کودک بیاموزید.
ایده آموزش گام به گام آموزش مرحله به مرحله است. هنگامی که کودک مرحله اول را یاد گرفت، سپس مرحله بعدی را آموزش می‌دهید. شما ادامه می‌دهید تا زمانی که کودک بتواند کل کار را برای خودش انجام دهد. می‌توانید از دستورالعمل‌ها و مدل‌سازی برای کمک به کودک در یادگیری هر مرحله استفاده کنید. راهنمایی با حرکات و دستورالعمل‌های کلامی ممکن است لازم باشد.
به عنوان مثال دستان خود را روی دستان کودک بگذارید و او را در حرکات راهنمایی کنید. با شروع ایده گرفتن از کودک می‌توانید کمکتان را کم کنید اما مدام به کودک بگویید که چه کاری باید انجام دهد. سپس فقط اشاره کنید. هنگامی که کودک شما مهارت جدید را آموخت، می‌توانید به تدریج هم حرکات اشاره‌ای و هم دستورات کلامی را کنار بگذارید
همچنین آموزش با شروع کردن از مراحل آخر اغلب ایده خوبی است به عنوان مثال کار پیچیده‌ای مانند لباس پوشیدن را آموزش دهید. این نوع آموزش را آموزش معکوس می‌نامند.
به عنوان مثال، اگر می‌خواهید برای پوشیدن تی شرت از آموزش معکوس استفاده کنید، ممکن است به کودک خود کمک کنید تا تی شرت را روی سرش بگذارد و دستانش را داخل آن بگذارد. سپس از او بخواهید که آخرین مرحله را خودش انجام دهد یعنی کشیدن تی شرت به سمت پایین.
هنگامی که کودک توانست تی شرت را به پایین بکشد، او را وادار کنید تا خودش دستانش را در آستین قرار دهد و سپس تی شرت را به سمت پایین بکشد. این کار را ادامه دهید تا زمانی که کودک در هر مرحله از کار تسلط پیدا کند و بتواند همه کارها را برای خودش انجام دهد.
✅ روابط عمومی انجمن توانیاب
گروه واتساپ ما:
اینستاگرام ما:
سایت ما:
شماره تماس:
📞۰۲۱۶۶۹۳۵۵۳۳
